Nevladina organizacija LGBT Forum Progres predstavila je danas rezultate analize LGBTIQ tematike u udžbenicima na Fakultetu političkih nauka Univerziteta Crne Gore, kojom su detektovani i konstatovani brojni primjeri homofobnih i neprimjerenih sadržaja u obrađenim udžbenicima.
Ova analiza dio je šireg projekta, koji je rezultirao publikacijom „Analiza LGBTIQ tematike u udžbenicima na Fakultetu političkih nauka Univerziteta Crne Gore i Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Beogradu“, a koji je realizovan u partnerstvu sa nevladinom organizacijom Labris iz Srbije.
Autori publikacije, Vuk Uskoković (Crna Gora) i Mina Damnjanović (Srbija), predano i posvećeno su radili na detaljnoj analizi izabranih nastavnih planova i udžbenika koji se koriste na fakultetima političkih nauka Univerziteta Crne Gore i Univerziteta u Beogradu, a koji su ključni u obrazovanju budućih socijalnih radnika i radnica, novinara, politikologa i drugih usmjerenja.
Kao najdrastičniji primjeri udžbenika koji u sebi sadrže duboko homofobne, neprimjerene i zastarjele definicije i navode izdvajaju se „Socijalna patologija“ autora Mila Boškovića (Novi Sad, 2000) i „Devijacija i društvo“ autora Milosava Milosavljevića (Beograd, 2003) – oba kao obavezna literatura na smjeru Socijalna politika i socijalni rad.
Milica Špajak, diplomirana socijalna radnica i jedna od stručnih saradnica na projektu, navela je samo neke od primjera iz ovih udžbenika:
„Lezbejstvo i pederastija, kao dva prisutna i raširena vida seksualnih devijacija nastaju po pravilu, kao posledica određenih defekta u psihičkom i socijalnom razvoju, ali u određenim slučajevima mogu biti način zadovoljenja seksualnih potreba koji je nametnut posebnim socijalnim okolnostima (zatvor, brodovi, muški i ženski internati i slični uslovi u kojima su u dužem periodu osobe istog pola upućene na zajednički život).“ – Milosavljević, Devijacija i društvo (p. 196)
„Bošković […] prepoznaje kao vid seksualne devijacije i seksualne nastranosti, definisane kao „abnormalne seksualne sklonosti, odnosno ispoljavanje težnje i zadovoljavanje polnog nagona na neprirodan, neobičan i, za određenu kulturu i sredinu, neprihvatljiv način.“ Seksualne nastranosti dijele se na seksualne inverzije, kod kojih je „seksualni nagon neprirodno usmeren, kao što su homoseksualizam, pedofilija, narcizam, gerontofilija, zoofilija i nekrofilija“, i na seksualne perverzije, koje „karakterišu neobičnost uslova pod kojima ličnost doživljava seksualna uzbuđenja, kao što su: mazohizam, sadizam, transvestitizam, egzibicionizam, fetišizam, voajerstvo.“ Treću grupu devijacija čine „seksualne anomalije, tj. nenormalnosti intenziteta nagona, kao što su nimfomanija i satirijaza, impotentnost i frigidnost.“ – Bošković, Socijalna patologija (p. 310)
„Ženska homoseksualnost — lezbejstvo je mnogo ređa pojava. Karakteristična je po tome što su u odnosima, kao i kod muškog oblika, podeljene uloge „muškarca“ i „žene“, kao i po zatvorenim društvima, tipa sekti.“ – Bošković, Socijalna patologija (p. 316)
John M. Barac je u svom izlaganju istakao da su ovakvi sadržaji duboko neprimjereni i da ih treba posmatrati kao jedan od uzročnika široko rasprostranjene homo/bi/transfobije među mladim akademskim građanima i građankama Crne Gore. On je takođe naglasio da će nevladina organizacija LGBT Forum Progres već naredne sedmice uputiti formalnu inicijativu Fakultetu političkih nauka, Univerzitetu Crne Gore i Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta da se ovi i ovakvi udžbenici odmah povuku i umjesto njih u nastavne planove i programe uvrste oni koji sadrže činjenično i naučno utemeljene definicije, a ne one koji u istu ravan stavljaju homoseksualnost i nekrofiliju, pedofiliju i zoofiliju. Barac je zaključio da je nedopustivo da se ovakvi udžbenici koriste u 21. vijeku, a još manje da se iz njih obrazuju socijalni radnici i radnice, novinari, novinarke i sl., te da se oni moraju što hitnije povući i da je krajnje vrijeme da se otvori ozbiljan i konstruktivan društveni dijalog oko smislene reforme visokog obrazovanja u Crnoj Gori.
Projekat „Popunjavanje obrazovne praznine – LGBTIQ teme u visokom obrazovanju u Crnoj Gori i Srbiji“ realizovan je u partnerstvu NVO LGBT Forum Progres (Crna Gora) i NVO Labris (Srbija), uz finansijsku podršku organizacije The Balkan Forum. Stavovi iskazani ovdje su isključiva odgovornost partnerskih organizacija i ni na koji način ne odražavaju stavove The Balkan Forum-a.
