Pod sloganom „Ništa o nama bez nas“ nevladine organizacije LGBT Forum Progres i LGBTIQ Socijalni Centar realizovale su niz panel predavanja u sklopu obilježavanja ovogodišnjeg Mjeseca ponosa. Jun se širom svijeta tradicionalno obilježava kao Mjesec ponosa u znak sjećanja na Stonewall pobunu iz 1969. godine, koja je smatra početkom savremenog LGBTI pokreta u svijetu.
Ove godine, naše organizacije odlučile su da ljudska prava LGBTI osoba i ključna pitanja za samu zajednicu izdignu na viši nivo i stave u prvi plan šireg društvenog dijaloga, uz aktivno učešće same zajednice u cjelokupnom procesu. Upravo u tom duhu je i izabran slogan „Ništa o nama bez nas“, koji reflektuje potrebu da se LGBTI osobe direktno pitaju za sve ono što se tiče naših ljudskih prava i uopšte života u Crnoj Gori.
Prva panel diskusija je organizovana u utorak, 22. juna, na platou ispred knjižare Karver u Podgorici. Ovu panel diskusiju, koja je nosila naziv „Efikasan odgovor na govor mržnje i diskriminaciju LGBTI osoba“ otvorila je Nj.E. Judy Rising Reinke, ambasadorka Sjedinjenih Američkih Država, dok su učesnici panela bili dr Dritan Abazović, potpredsjednik Vlade Crne Gore, mr Siniša Bjeković, zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore i Bojana Jokić, predsjednica Upravnog odbora LGBT Forum Progresa.
U svom izlaganju, ambasadorka Reinke jasno je ukazala na činjenicu da je govor mržnje protiv LGBTI osoba oblik nasilja, koji zahtijeva zajedničke napore kako bi se riješio. Iskazala je iskrenu podršku i posvećenost vlade i ambasade Sjedinjenih Američkih Država u procesu borbe protiv diskriminacije i mržnje prema LGBTI osobama i svim marginalizovanim grupama.
Potpredsjednik Vlade Abazović, saopštio je da Vlada daje punu podršku LGBT zajednici u Crnoj Gori, da moramo graditi društvo jednakih šansi i da prostor za progres apsolutno postoji. Naveo je da, što se tiče Vlade, nikakav vid diskriminacije ne dolazi u obzir i da moramo da budemo posvećeni mijenjanju naše države na bolje.
Ombudsman Bjeković, osvrnuo se na činjenicu da se u Crnoj Gori i dalje vodi borba za fizički i psihički opstanak LGBTI zajednice, što je ilustrovao i primjerima govora mržnje na društvenim mrežama i grafitima koji nas sve okružuju u javnosti. Za ljudska prava slobode treba se boriti, poručio je Bjeković, dodajući da tolerancija znači prihvatanje te da na njoj svi moramo raditi.
Druga panel diskusija održana je u četvrtak, 24. juna, takođe na platou ispred knjižare Karver i sastojala se iz dva dijela. Naziv ovog događaja je bio „Inkluzivan pristup obrazovnoj i socijalnoj LGBTI politici“. U prvom dijelu, koji je bio posvećen mehanizmima socijalne podrške, prisutnima su se obratili Nj.E. Christian Thimonier, ambasador Francuske, mr Milojko Spajić, ministar finansija i socijalnog staranja i Bojana Jokić, predsjednica Upravnog odbora LGBT Forum Progresa.
U svom izlaganju, ambasador Thimonier se osvrnuo na iskustvo Francuske u procesu zakonodavnog i društvenog razvoja vezanog za LGBTI zajednicu, kao i sve aktivnosti podrške koje se u ovoj oblasti sprovode na međunarodnom planu. Ukazao je i na uticaj COVID-19 krize na živote LGBTI osoba i značaj postojanja adekvatnih mehanizama socijalne podrške. Konačno, ukazao je i na značajnu ulogu medija i javnih zvaničnika, kao i sinergiju koja mora da postoji između različitih institucija sistema u procesu zaštite LGBTI osoba.
Ministar Spajić naglasio je da LGBTI zajednica ima iskrenog prijatelja i saveznika u njegovom resoru i uopšte Vladi Crne Gore. On je naveo i konkretne korake koje je Ministarstvo finansija i socijalnog staranja preduzelo do sada kako bi se osigurala pravna jednakost i sigurnost LGBTI osoba, a što uključuje i proceduru za izmjene i dopune Zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti. Istakao je i neophodnost licenciranja ključnih servisa, poput LGBTIQ Skloništa, kako bi se zaštita LGBTI osoba izdigla na viši i kvalitetniji nivo.
Gospođa Jokić, govoreći iz iskustva i prakse LGBT Forum Progresa, istakla je upravo neophodnost licenciranja ključnih servisa podrške i probleme sa kojima se LGBTI zajednica u prošlosti suočavala u dijelu ostvarivanja svojih prava na socijalnu zaštitu i pomoć. Ona je takođe ukazala i na manjkavosti postojećeg zakonodavnog okvira u Crnoj Gori i nepostojanja jasne granice između slobode govora i govora mržnje, zbog koje se marginalizovane grupe često nalaze na meti verbalnog nasilja i diskriminacije.
Drugi dio događaja, čiji fokus je bio na inkluzivnom obrazovanju, otvorila je Nj.E. Karen Maddocks, britanska ambasadorka u Crnoj Gori, dok su panelistkinje bile prof. dr Rajka Glušica, predsjednica Upravnog odbora Univerziteta Crne Gore i mr Ksenija Rakočević, saradnica na programu kulture LGBT Forum Progresa.
Ambasadorka Maddocks istakla je da je britanska vlada zauzela progresivan pristup inkluziji u obrazovanju, te da je njihov stav da djeca i mladi koji su dio LGBTI zajednice ili koji dolaze iz LGBTI porodica moraju da vide svoje živote i iskustva reflektovane u onome što uče u školama, knjigama koje čitaju i drugim oblicima kulture koja ih okružuje. „Učimo nove generacije da poštuju ljude kao pojedince i da imaju mogućnost da odrastaju u svijetu u kome razgovor o njihovom rodnom identitetu više neće biti tabu tema“. „Kroz obrazovni sistem možemo da podržimo djecu da odrastaju u svijetu koji je slobodniji, šareniji i ljubazniji“, dodala je ambasadorka Maddocks.
Prof. dr Glušica, govoreći iz perspektive Univerziteta Crne Gore, naglasila je da će Univerzitet biti snažan partner LGBTI zajednici i svim drugim marginalizovanim i diskriminisanim grupama u Crnoj Gori, te da će uvijek biti otvoren za podršku i dijalog oko svih značajnih inicijativa civilnog društva. Osvrnula se i na decenijsku saradnju sa LGBT Forum Progresom, te brojna postignuća koja su tokom godina ostvarena, od kojih je najnovije povlačenje udžbenika sa anti-LGBTI sadržajima sa Fakulteta političkih nauka. Dodatno, ona se osvrnula i na upotrebu pejorativnih jezičkih izraza i leksike koji se odnosi na LGBTI osobe i koji svojom brojnošću i semantikom jasno i nedvosmisleno pokazuju status i neprihvatanje tih osoba u društvu.
Konačno, mr Rakočević je, kroz nekoliko slikovitih primjera, prikazala kako je tekao proces društvenog prihvatanja i ravnopravnosti žena u Crnoj Gori od sredine XIX vijeka pa do danas i istakla ključnu ulogu koju je obrazovanje igralo u tom procesu. Posebno se zahvalila Univerzitetu Crne Gore i Filološkom fakultetu, u kontekstu prvih LGBTI tribina koje su organizovane, ali i upozorila da ne smije više da nam se ponovi situacija iz 2015. kada je Nikšić prajd zabranjen. Na kraju, ukazala je i na činjenicu da Crna Gora kasni sa uvođenjem rodnih i kvir studija, kao i nadu da će nova uprava Univerziteta to promijeniti.
Zahvaljujemo se svim učesnicama i učesnicima ovih značajnih panela, našim prijateljima, partnerima i saveznicima u borbi za ravnopravnost, dostojanstvo i ljudska prava LGBTI osoba u Crnoj Gori. Jedino zajedno, boreći se na svim frontovima, možemo da doprinesemo suštinskim promjenama u društvu i time od Crne Gore stvorimo savremenu, emancipovanu i evropsku državu 21. vijeka.
Pod sloganom „Ništa o nama bez nas“ nastavljamo borbu i nakon Mjeseca ponosa, jer samo zajedno smo jači. Jedan od primjera zajedništva i otvorene podrške dolazi od članova i članica Vlade Crne Gore, koji su učestvovali u video kampanji pod nazivom „Progres pita“ i odgovarali na pitanja koja su važna za LGBTI osobe u Crnoj Gori. Ova kampanja će od danas biti dostupna crnogorskoj javnosti na našem YouTube kanalu i društvenim mrežama.
Foto galerije sa panela možete pogledati ispod:
